Mechanizm działania leków na depresję polega przede wszystkim na regulacji neuroprzekaźników, głównie serotoniny, noradrenaliny oraz dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym. Regulują one emocje, nastrój oraz inne czynności psychiczne.
Leki stosowane w depresji i zaburzeniach lękowych można podzielić na różne grupy, kierując się albo ich budową chemiczną albo mechanizmem działania. I tak możemy wyróżnić starsze leki o budowie trójpierścieniowej oraz nowsze, o budowie innej niż trójpierścieniowa, które nazywane są również lekami drugiej generacji. Leki trójpierścieniowe aktualnie stosowane są coraz rzadziej z uwagi na liczne objawy uboczne, które mogą wywoływać. Mimo to, znajdują nadal zastosowanie w leczeniu dużej depresji.
Leki drugiej generacji dają znacznie mniejsze ryzyko objawów ubocznych przy podobnych efektach leczenia. Ze względu na mechanizm działania, leki przeciwdepresyjne możemy podzielić na inhibitory wychwytu zwrotnego – głównie serotoniny i noradrenaliny, leki o złożonym mechanizmie działania oraz inhibitory monoaminooksydazy. Leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe mogą się bardzo różnić pod względem efektów i siły działania, ponadto mogą działać na różne cechy depresji oraz lęku, a także na inne objawy psychopatologiczne. Rozróżniamy leki o działaniu przeciwdepresyjnym, ale niewielkim działaniu przeciwlękowym oraz leki, których głównym efektem będzie działanie przeciwlękowe o różnym stopniu nasilenia. Wszystkie te leki mogą mieć zróżnicowany wpływ na napęd psychoruchowy oraz jakość snu ( poprawiać go, nie wpływać na jego jakość lub wpływać na niego niekorzystnie). Każdy lek – stosowany w leczeniu depresji i lęku oraz innych zaburzeń – pomimo podobnych mechanizmów działania, wywołuje inny końcowy efekt. Dlatego tak ważne jest, aby lek został dobrany przez psychiatrę, który dysponuje wiedzą umożliwiającą dostosowanie go indywidualnie do każdego pacjenta. Końcowy efekt leczenia zależny jest od wielu czynników, również leżących po stronie pacjenta. Mam na myśli wiek pacjenta, towarzyszące schorzenia, jego oczekiwania dotyczące leczenia. Jeżeli pacjent jest gotowy nie tylko na leczenie farmakologiczne, ale również na podjęcie psychoterapii, istnieje możliwość zastosowania leków o mniejszej sile działania i mniejszej liczbie objawów ubocznych. Pacjenci, którzy podejmują psychoterapię, mają również możliwość odstawienia leków w znacznie krótszym czasie, niż w przypadku wyłącznej farmakoterapii. Zawsze jednak musi się to odbywać w porozumieniu z psychiatrą.
Podkreślenia wymaga fakt, iż leczenie w psychiatrii rozpoczyna się od momentu uzyskania poprawy i musi być prowadzone przynajmniej przez okres kilku miesięcy – najczęściej roku. Jeżeli pacjent podejmuje psychoterapię, istnieje możliwość odstawienia leków już po kilku miesiącach. Bardzo ważne jest również, aby nie oczekiwać natychmiastowej poprawy – efekt działania nowoczesnych leków przeciwdepresyjnych nieuzależniających przychodzi najczęściej w ciągu kilku tygodni. Bardzo ważna jest cierpliwość i ścisła współpraca z lekarzem psychiatrą. W razie wystąpienia objawów ubocznych, specjalista psychiatra zleci doraźne leki, które zniosą te objawy. Leki te mogą mieć potencjał uzależniający – stosowane jednak przez okres kilku tygodni wstępnego leczenia nie wywołają uzależnienia. Opóźniony efekt działania leków przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych jest prawdopodobnie związany z powolną adaptacją receptorów w ośrodkowym układzie nerwowym. Publikowane są doniesienia o podobnym, pozytywnym efekcie działania na ośrodkowy układ nerwowy zarówno psychoterapii jak i i farmakoterapii. Jeżeli jednak pacjent jest ciekawy, jaka jest przyczyna, mechanizm psychologiczny dolegliwości, które u niego wystąpiły, konieczna jest psychoterapia. Ona przynosi odpowiedź na temat ukrytej pod objawem nieuświadomionej części osobowości, nieświadomych pragnień i potrzeb.
W Gabinetach Rozwoju farmakoterapią zajmuje się: dr Adamska, dr Kijas, dr Świerczek, dr Wrotniak, dr Sikora-Sporek. Natomiast psychoterapią zajmuje się: mgr Podskarbi, mgr Barański, mgr Olczyk, mgr Kijak-Tempska, mgr Popiela, mgr Dubińska.
W Krakowie leczenie szpitalne oferuje: Szpital Specjalistyczny im. dr. J. Babińskiego, Szpital Specjalistyczny im. Ludwika Rydygiera oraz Klinika Psychiatrii Dorosłych.
Specjalista psychiatra, psychoterapeuta
Gabinety Rozwoju Kraków