Etapy leczenia depresji
W leczeniu depresji możemy wyróżnić trzy etapy.
Pierwszy etap, czyli faza aktywnej terapii, następuje kiedy objawy są najbardziej nasilona a pacjent bardzo cierpi z ich powodu. Kolejny etap to czas poprawy stanu psychicznego i utrwalania tej poprawy. Ostatnim etapem są działania zapobiegające nawrotom choroby.
Pierwszy etap obejmuje okres najczęściej do 2 miesięcy leczenia. W tym okresie zostają wprowadzone leki w początkowych dawkach. Czasami jest potrzebna konsultacja psychiatryczna po tygodniu od rozpoczęcia farmakoterapii. Na takiej konsultacji lekarz psychiatra ocenia stan psychiczny chorego po włączeniu leków, ilość objawów ubocznych oraz wskazania do stosowania leków pomocniczych znoszących objawy uboczne. Lekarz dokonuje także rewizji oceny stanu somatycznego oraz wyników badań laboratoryjnych. Po miesiącu ocenia wskazania do zwiększenia dawki lub pozostania na dotychczasowej. Najczęściej na tym etapie przestają być już potrzebne pomocnicze leki, ponieważ główny lek rozwija już swoje działanie terapeutyczne. U większości pacjentów do uzyskania poprawy stanu psychicznego wystarczająca jest minimalna dawka terapeutyczna leku. U niewielkiej części wystarczającą poprawę uzyskuje się po włączeniu subterapeutycznej dawki. Są także pacjenci, którzy wymagają zastosowania wyższych dawek terapeutycznych z uwagi na inny metabolizm, nasilenie dolegliwości czy inne czynniki wpływające na poprawę stanu psychicznego. Pierwsze efekty leczenia pojawiają się już po około 2 tygodniach, a całkowita poprawa jest możliwa po upływie 4 do 6 tygodni.
Bardzo ważnym etapem leczenia jest druga faza, kiedy dochodzi do utrwalenia poprawy stanu psychicznego. Przedwczesne odstawienie leków może wywołać nawrót objawów choroby. Czas leczenia każdorazowo zależny jest od: stanu psychicznego; ilość nawrotów choroby; obecności innych form leczenia – przede wszystkim psychoterapii. Decyzja o zmianie dawki czy przerwaniu leczenia zawsze zależna jest od decyzji lekarza prowadzącego – pacjent nie może podejmować jej samowolnie. Grozi to bardzo niebezpiecznymi konsekwencjami związanymi również z nagłym odstawieniem leków, między innymi pojawieniem się złego samopoczucia, zaburzeń snu, silnego niepokoju, bólów głowy, wymiotów i innych. Tylko lekarze psychiatrzy, korzystając ze swojej wiedzy, są w stanie wybrać odpowiedni moment na odstawienie leków. Każda przedwczesna decyzja – bądź zbyt późna – rodzi niebezpieczne konsekwencje dla pacjenta.
Faza zapobiegania nawrotom depresji może obejmować wiele lat w zależności od nasilenia epizodów choroby i ilość nawrotów. Na długość leczenia wypływa również wiek zachorowania, obecność tendencji samobójczych, innych zaburzeń psychicznych, nadużywanie leków uspokajających lub uzależnienia, obecność depresji czy innych chorób wśród członków rodziny.
Czasami, w przypadku dużego nasilenia objawów depresji i obecności objawów psychotycznych (to znaczy takich, które występują również w schizofrenii), konieczne jest zastosowanie leków znoszących objawy psychotyczne. Części z nich posiada również działanie przeciwdepresyjne. W takich sytuacjach lek przynosi poprawę w dwóch aspektach depresji. Istnieje również możliwość leczenia depresji z objawami psychotycznymi wyłącznie lekiem przeciwpsychotycznym o działaniu przeciwdepresyjnym. Poprawa stanu psychicznego po zastosowaniu pierwszego leku na depresję następuje u około 70% pacjentów. Pozostałe osoby wymagają zastosowania kolejnego leku lub ich kombinacji.
Podkreślenia wymaga fakt konieczności prowadzenia leczenia na każdym etapie przez specjalistów psychiatrii. Pomimo, że pacjent jest partnerem w leczeniu, nie może bez konsultacji z lekarzem prowadzącym odstawiać leków i zmieniać dawek.
W Gabinetach Rozwoju leczeniem najcięższych postaci depresji zajmują się: dr Adamska oraz dr Ślusarczyk. Leczeniem lżejszych postaci depresji zajmują się pozostali członkowie zespołu Gabinetów Rozwoju.
W Krakowie możliwość hospitalizacji w przypadku ciężkich objawów depresji oferuje: Szpital Specjalistyczny im. dr Józefa Babińskiego, Szpital Specjalistyczny im. Ludwika Rydygiera i Klinika Psychiatrii Dorosłych.
Katarzyna Monika Adamska – Specjalista psychiatra, psychoterapeuta
Gabinety Rozwoju Kraków