Czym się charakteryzują zaburzenia osobowości?

przewagą zachowań reaktywnych nad celowymi, szczególnie w sytuacjach nowych, trudnych i zagrażających. Reaktywność to dość stała cecha odpowiadania na różne sytuacje z określoną intensywnością. W zaburzeniach osobowości obserwujemy dwie skrajności tzw. reaktywności – nadmiernie wysoką (bardzo intensywne, burzliwe, nieadekwatne reakcje na słabe bodźce) oraz nadmiernie niską (brak reakcji, wycofanie, niewrażliwość na bodźce)
niskim stopniem organizacji zachowań celowych, silnym wpływem stanu emocjonalnego na przebieg zachowań celowych. Osobowość ma dwa podstawowe poziomy organizacji mechanizmów regulująco-organizacyjnych. Pierwszy to struktury popędowo-emocjonalne, drugi struktury poznawcze (uwaga, spostrzeganie, pamięć, myślenie, mowa). W toku prawidłowego rozwoju osobowości człowieka struktury popędowo–emocjonalne zostają poddane kontroli struktur poznawczych. W zaburzeniach osobowości przewagę mają jednak te pierwsze, przez co popędy (agresja, dążenie do natychmiastowego zaspokojenia potrzeb) i emocje regulują zachowanie człowieka.
mniejszą umiejętnością rozwiązywania problemów
nieradzeniem sobie z podejmowaniem trudnych decyzji
małą zdolnością do antycypacji (przewidywania)

Każde z zaburzeń osobowości posiada swoje cechy charakterystyczne.

podejrzliwość, nieufność względem otoczenia
poczucie bycia doskonałym, obarczanie innych winą za swoje błędy i niepowodzenia
ciągłe poczucie bycia oszukiwanym
poszukiwanie dowodów potwierdzających podejrzenia („teorię spiskową”)
ciągłe wątpliwości dotyczące lojalności przyjaciół
wyszukiwanie podtekstów w rozmowach, chowanie urazów, mała zdolność do wybaczania rzekomych obelg, krzywd
brak tolerancji na krytykę
błędne interpretowanie obojętnych lub przyjaznych zachowań innych osób
często wręcz fanatyczna obrona swoich idei, dążenie do celu bez brania pod uwagę kosztów społecznych i konsekwencji

brak umiejętności wyrażania uczuć, uchodzenie za osobę chłodną i nieprzystępną
mała zdolność do nawiązywania kontaktów społecznych, brak zainteresowania nimi, brak przyjaciół
zainteresowania, zajęcia realizowane w samotności
obojętność na pochwały i krytykę
brak odczuwania przyjemności z różnych aktywności
bardzo rzadkie odczuwanie silnych pozytywnych lub negatywnych emocji
brak empatii
pewna niewrażliwość na obowiązujące normy społeczne – stąd zachowania oceniane jako ekscentryczne, tajemnicze, dziwaczne
skłonność do fantazjowania, ucieczki w świat przeżyć wewnętrznych
w relacjach społecznych reagowanie lękowe bądź ksobne

nadmierna potrzeba zwracania na siebie uwagi
poczucie niedocenienia w przypadku nie znajdowania się w centrum uwagi
emocjonalność (żywy, dramatyczny, nadmiernie ekstrawertyczny styl bycia)
skupienie zainteresowania innych lecz brak trwałych i satysfakcjonujących kontaktów społecznych
zachowanie i wygląd o cechach teatralnych, dramatyczny sposób mówienia,
uwodzenie manipulowanie otoczeniem
równocześnie duża zależność od otoczenia
budzenie u ludzi uczucia zmęczenia, poczucia przewrażliwienia, powierzchowności, nieszczerości
brak tolerancji na frustrację, krytykę, irytacja i niekontrolowane wybuchy

przesadne poczucie własnej wartości
brak zrozumienia dla uczuć innych
liczne zabiegi w celu bycia podziwianym
silna tendencja do przeceniania własnych umiejętności i osiągnięć, niedocenianie zdolności i dokonań innych
poczucie „wszystko mi się należy”
bezustanne mówienie na własny temat, chwalenie się
utrzymywanie kontaktów jedynie z ludźmi o wysokim statusie społecznym
brak umiejętności przyjmowania cudzego punktu widzenia i innej niż własna perspektywy patrzenia na świat
brak empatii
wykorzystywanie innych dla osiągnięcia własnych celów, arogancja, snobizm, wyniosłość
wrażliwość na krytykę ponieważ w gruncie rzeczy poczucie własnej wartości jest zachwiane, krytyka wywołuje uczucie upokorzenia, pustki, wściekłości