Leczenie fobii uzależnione jest od jej rodzaju, stopnia nasilenia dolegliwości i indywidualnych preferencji pacjenta.

W Krakowie i w naszym ośrodku, główną metodą leczenia jest psychoterapia. Paradygmat psychoterapeutyczny zostaje dostosowany do możliwości pacjenta, jego gotowości do terapii. Są terapie wymagające większego zaangażowania i dłuższego czasu pracy – efekty są wtedy bardziej trwałe. Do tych form terapii należy na przykład psychoterapia psychodynamiczna. Krótszego czasu leczenia wymaga terapia poznawczo-behawioralna. W przypadku tego typu terapii pacjent nie jest w stanie poznać jednak przyczyn swoich dolegliwości.

Ważnym elementem leczenia fobii, szczególnie agorafobii z lękiem napadowym, jest farmakoterapia. Krótkoterminowo stosowane są na przykład benzodwuazepiny. Mają one potencjał uzależniający i nie mogą być stosowane przez okres dłuższy niż kilka tygodni. W długoterminowym leczeniu stosuje się leki bezpieczne, nieuzależniające. Są nimi na przykład inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny lub nowsze ich generacje działające w bardziej skomplikowany sposób. Leki te nie przynoszą natychmiastowej ulgi -muszą być stosowane przynajmniej przez okres kilku tygodni, aby uzyskać redukcję objawów. Od momentu poprawy stanu psychicznego leczenie musi być stosowane przynajmniej przez okres od 6 do 12 miesięcy.

W przypadku leczenia lżejszych postaci fobii, wystarczają działania psychoterapeutyczne – czasami krótko terminowe. Podstawą decyzji o rodzaju leczenia jest stopień występującego cierpienia wywołanego objawem.

Bywa też tak, że fobia nie jest źródłem lęku. Osoba odczuwająca lęk przed określoną sytuacją, przedmiotem, nie odczuwa dyskomfortu, czyli cierpienia z tego powodu. Nie jest też ciekawa, dlaczego taki objaw wystąpił. W takim przypadku nie ma wskazań do leczenia fobii.

W terapii fobii pomocne bywają również techniki relaksacyjne i praca z oddechem, które redukują występujące pod fobią lęk.

Podsumowując, podstawą do decyzji o wyborze rodzaju leczenia fobii jest oczekiwanie pacjenta.

1. Jeżeli pacjent oczekuje wyłącznie redukcji objawu jak najmniejszym kosztem z szybkim efektem, wskazane są krótkoterminowe formy terapii i farmakoterapia. Wspomagająco mogą być stosowane techniki relaksacyjne. Efekty takiego leczenia mogą jednak nie być trwałe. Istnieje ryzyko nawrotu.

2. Jeżeli pacjent chce poszerzyć wiedzę na swój temat, rozwijać wewnętrzne kompetencje, wskazana jest na przykład terapia psychodynamiczna. Tutaj również często stosuje się farmakoterapie. W przypadku fobii społecznej, agorafobii, skuteczna jest terapia grupowa- również, jako kontynuacja terapii indywidualnej. W Krakowie tego typu psychoterapię oferuje Katedra Psychoterapii i Klinika Psychiatrii Dorosłych.

Poniżej prezentujemy objawy przykładowych fobii, które są wskazaniem do konsultacji u psychiatry.

1. Agorafobia:

– nasilona obawa związana z przebywaniem w tłumie, w miejscach publicznych, podróżowaniem.

– związane z tym objawy lęku na przykład drżenia, przyśpieszone bicie serca, uczucie duszenia się, nudności.

– lęk przed śmierci, chorobą psychiczną, zaburzenia równowagi.

2. Fobia społeczna:

– obawa znalezienia się w centrum uwagi i bycia skompromitowanym. Wynikające z tego unikanie powyższej sytuacji.

– towarzyszące objawy lęku na przykład zaczerwienienie, potrzeba oddania moczu, nudności.

3. Specyficzne postaci fobii:

– znaczna obawa przed określonym przedmiotem lub sytuacją.

– nasilone unikanie tej sytuacji lub przedmiotu.

– objawy lęku z tym związane wywołujące cierpienie.