Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) to przewlekłe zaburzenie psychiczne, które wpływa na samopoczucie oraz zachowanie osoby chorej. Specjaliści Gabinetów Rozwoju korzystając z najnowszej wiedzy na temat ChAD zapewniają pacjentom cierpiącym na tę chorobę i ich rodzinom właściwe formy terapii – zarówno jeśli chodzi o najlepszy dobór leków (farmakoterapia) jak i niezbędną w tracie leczenia psychoterapię, a przede wszystkim właściwą diagnostykę. Dzięki temu pomagają swoim pacjentom kontynuować swój dotychczasowy tryb życia i stopniowo dochodzić do pełni zdrowia.
Choroba afektywna dwubiegunowa charakteryzuje się występowaniem skrajnie różnych stanów psychopatologicznych – o dwóch przeciwstawnych biegunach – manii i depresji. Z tego względu jest nazywana też chorobą afektywną dwubiegunową albo chorobą depresyjno-maniakalną. Używa się jeszcze nazwy cyklofrenia, ponieważ objawy choroby – mania i depresja – występują na przemian w różnych odstępach czasu.
Podobnie jak inne choroby, ChAD może towarzyszyć komuś przez jakiś czas albo przez całe życie. Można jednak mieć wpływ na to, jak żyć z chorobą – do tego potrzebna jest wiedza o jej specyfice i metodach leczenia oraz wytrwałość i zaangażowanie w terapię.
Właściwa diagnostyka
Choroba afektywna dwubiegunowa jest trudna do zdiagnozowania zwłaszcza, gdy zaczyna się w okresie młodzieńczym. Nieprawidłowe rozpoznanie często wskazuje na głęboką depresję, zaburzenia osobowości (typu borderline) lub ADHD, przez co leczenie bywa nieskuteczne.
Aby móc właściwie zdiagnozować ChAD, osoba chora musi mieć w swym doświadczeniu oprócz epizodów depresji, epizod manii lub hipomanii, który trudno określić, ponieważ często jest mylnie odczuwany, jako przejaw zdrowienia, a nie choroby.
Charakterystyczne objawy ChAD
Depresja – podstawowe objawy
Objawy psychofizyczne
obniżenie nastroju charakteryzujące się przygnębieniem i pesymizmem
zmniejszenie energii powodujące niechęć do wykonywania czynności, częste uczucie zmęczenia
utrata zainteresowań i zdolności do odczuwania radości w sytuacjach, które w okresie dobrego samopoczucia wywoływały pozytywne stany emocjonalne
poczucie niskiej wartości, niska samoocena
smutek
poczucie winy i porażki, brak nadziei
pogorszenie pamięci i koncentracji uwagi
trudności w podejmowaniu nawet prostych decyzji
Typowe objawy somatyczne:
utrata łaknienia, zmniejszenie masy ciała, zaburzenia trawienia;
zaburzenia snu, najczęściej objawiające się wczesnym budzeniem się około 2-4 nad ranem bez możliwości ponownego zaśnięcia;
Depresję w chorobie afektywnej dwubiegunowej, szczególnie wtedy, gdy ma sezonowy przebieg (depresja w okresie jesienno-zimowym, a stany hipomaniakalne wiosną i latem), charakteryzuje występowanie przeciwnych (atypowych) objawów: zwiększenie łaknienia, przyrost masy ciała oraz wzmożona senność.
Kiedy wahadło nastroju wychyla się daleko w kierunku ujemnych emocji, występuje depresja, która stanowi jeden biegun choroby. Drugim biegunem są stany maniakalne lub hipomaniakalne, których objawy są przeciwstawne w stosunku do depresji.
Hipomania-podstawowe objawy
Charakterystyczne cechy hipomanii
łagodne wzmożenie nastroju
zwiększona energia i aktywność
dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne
łatwe nawiązywanie kontaktów towarzyskich, rozmowność
drażliwość i zaburzenia koncentracji
poprawa koncentracji, wzmożona kreatywność
skłonność do ryzykownych zachowań, nieprzemyślanych inwestycji, pomysłów, często nawiązywanie przypadkowych znajomości
Mania – podstawowe objawy
Jeżeli objawy drugiego bieguna choroby mają znacząco większe nasilenie, to taki stan określamy jako epizod manii.
Cechy charakterystyczne epizodu maniakalnego:
podwyższenie nastroju i niezwykle dobre samopoczucie, któremu towarzyszy poczucie nieograniczonych możliwości, optymizmu i wiary w siebie, często połączonej ze skłonnością do przeceniania własnych możliwości
podejmowanie niepotrzebnego ryzyka
przypływ energii, który umożliwia wykonywanie różnych czynności przez cały dzień, bez uczucia zmęczenia
nawiązywanie kontaktów nie sprawia trudności
„rozbiegane” myśli, przyspieszona mowa, częste zmiany tematów podczas rozmowy (to, co mówią inni, jest nieistotne, dialog zamienia się w monolog)
zmniejszona potrzeba snu – wystarczy kilka godzin, aby zregenerować siły
przy nasilonych objawach zmniejszona zdolność racjonalnego myślenia – przekonanie, że nie ma rzeczy niemożliwych, podejmowanie pochopnych decyzji bez uwzględnienia ich konsekwencji (nieprzemyślane zakupy, pożyczki, generowanie długów na kartach kredytowych)
zdezorganizowane i chaotyczne
konfliktowość, utrudnione kontakty z otoczeniem
możliwość występowania urojeń wielkościowych (polegają one na przekonaniu, że jest się kimś wyjątkowym lub ma szczególne uzdolnienia i wpływy)
omamy słuchowe
Objawy manii, w przeciwieństwie do hipomanii, istotnie upośledzają funkcjonowanie chorego. Jednak – inaczej niż w depresji stan manii nie jest przeżywany jako subiektywne cierpienie.
Skutkiem tego jest brak poczucia, że jest to choroba, oraz niechęć do podejmowania leczenia. Dotyczy to zwłaszcza pierwszych epizodów choroby.
Wiele osób, które chorują na zaburzenia afektywne dwubiegunowe, kontynuuje swój dotychczasowy tryb życia. Dobre funkcjonowanie i lepsze samopoczucie jest efektem kompleksowej terapii – leczenia farmakologicznego, psychoedukacji oraz psychoterapii.
Zdrowienie nie polega na zapominaniu o chorobie, ani zaprzeczaniu jej istnieniu, ale na rozumieniu choroby i oswajaniu się z rzeczywistością.
W Gabinetach Rozwoju możesz spotkać się naszymi specjalistami:
lek. med. Katarzyna Monika Adamska
Nasi terapeuci
Terapeuci z Gabinetów Rozwoju, którzy specjalizują się w problemach przedstawionych w tym artykule:
