Jakie zaburzenia psychiczne mogą wystąpić po udarze mózgu?
Udar mózgu i jego konsekwencje to jeden z poważnych problemów współczesnej cywilizacji. Udar bardzo często nie tylko trwale upośledza lub znosi sprawność fizyczną, zmienia również osobowość chorego, jego zdolność przeżywania, funkcje pamięci i inne czynności poznawcze. Można powiedzieć, że osoba po epizodzie udarowym staje się często trwale kimś innym. Częstym schorzeniem towarzyszącym jest depresja. Występuje ona u co 4 chorego po przebytym udarze. Istnieją różne teorie dotyczące przyczyn obniżonego nastroju w przebiegu udaru, zaś ryzyko depresji wzrasta z rozległością ogniska udarowego. Duży wpływ na nią mają również konsekwencje psychologiczno-społeczne, takie jak: utrata sprawności, dotychczasowej pozycji społecznej, izolacje. Bardzo istotna jest diagnoza psychiatryczna i psychologiczna chorego. Objawy depresji mogą nie być tak oczywiste jak u pozostałych chorych. Diagnostykę utrudnia kontakt z pacjentem, interpretacja, wieloznaczność objawów. Odrębne są też kryteria diagnozowania depresji po udarze. Wymagają one oceny specjalisty. Obecnie, istnieje wiele leków dających możliwość leczenia depresji po udarze. Jak zawsze istotne jest kompleksowe leczenie chorego, uwzględniające zarówno farmakoterapie, jak i psychoterapię oraz rehabilitację. Dużym problemem w przebiegu udaru są również zaburzenia lękowe i trudności w wyrażaniu emocji. To zjawisko często obserwowane przez bliskich chorego, objawiające się w postaci nagłych zmian nastroju, niekontrolowanego płaczu, śmiechu, złości. Epizod udarowy obarczony jest dużym ryzykiem jego powtarzalności. Szczególnie jeżeli chory nie przestrzega zasad profilaktyki poudarowej. Często kolejny epizod jest już bardziej destrukcyjny lub śmiertelny. A destrukcja mózgu okazuje się wtedy nieodwracalna.
Jakie problemy psychiczne ma osoba chora na chorobę Parkinsona?
Prawie połowa pacjentów z tym schorzeniem cierpi na depresję. I niestety może ona osiągać duże nasilenie. Pacjenci z obniżonym nastrojem, w przebiegu choroby Parkinsona, są również zagrożeni zespołem otępiennym. Na pewno duży wpływ na stan depresyjny ma niesprawność, towarzyszące objawy neurologiczne, przyjmowane leki. Poza czynnikami psychospołecznymi, etiopatogenezy choroby upatruje się w zmianach stężenia i oddziaływania neurotransmiterów, szczególnie dopaminy oraz w procesach neurodegeneracyjnych. W leczeniu depresji w chorobie Parkinsona stosuje się leki serotoninergiczne. Dużym problemem wśród osób cierpiących na chorobę Parkinsona są zaburzenia psychotyczne. Czasami objawy takie mogą być wywołane poprzez leki przeciwparkinsonowskie. Przyczyną objawów psychotycznych, mogą być również uszkodzenia mózgu wywołane chorobą Parkinsona. Zaburzenia spostrzegania w chorobie Parkinsona mają bardzo różny charakter i stanowią poważny problem. Mogą przybierać obraz błysków, wrażeń, aż po omamy. Leczenie polega przede wszystkim na zmniejszeniu dawek leków stosowanych w leczeniu choroby Parkinsona. Ok. 40% pacjentów cierpi również na zaburzenia lękowe. Ograniczone czynności motoryczne, narastająca niesprawność, mają bardzo duży wpływ na kondycje psychiczną. Chorzy obawiają się konsekwencji postępującego kalectwa. Ma to wpływ na przeżywanie siebie i relacji z innymi, które wraz z postępem choroby również się zmieniają.
Co się dzieje z psychiką w stwardnieniu rozsianym?
Stwardnienie rozsiane to choroba demielinizacyjna, skutkująca postępującą niesprawnością. Jej przyczyn upatruje się przede wszystkim w nieprawidłowościach układu immunologicznego. Bardzo wiele osób w przebiegu stwardnienia rozsianego cierpi na zaburzenia psychiczne. Czasami są one pierwszymi objawami choroby. Dlatego w razie jakichkolwiek wątpliwości ważna jest szczegółowa diagnostyka psychiatryczna i neurologiczna. Najczęstszymi zaburzeniami są depresja, mania oraz trudności w kontroli emocji. Bardzo duży wpływ na zaburzenia depresyjne ma wymiar społeczny choroby, brak wsparcia oraz sposób jej postrzegania przez społeczeństwo. Depresja może poprzedzać pierwszy epizod stwardnienia rozsianego. Mogą ją wywołać również leki stosowane w tej chorobie. Bardzo ważna jest szybka diagnostyka i włączenie właściwego leczenia, z uwagi na ryzyko samobójstw. U części pacjentów mogą pojawiać się też objawy podwyższonego nastroju. Przy tej chorobie wskazana jest diagnostyka psychiatryczna.
Jakie problemy psychiczne może mieć osoba chora na padaczkę?
Najczęstszym zaburzeniem w padaczce są zaburzenia depresyjne. Mogą one występować nawet u połowy chorych. Ich przyczyną jest zarówno uszkodzenie mózgu, zmiany jego funkcji jak i czynniki psychospołeczne. Depresja jest również jednym z czynników ryzyka padaczki. Dlatego istotna jest wczesna diagnoza i włączenie leczenia – również psychoterapii poza leczeniem, z uwagi na kontekst społeczny choroby i ryzyko samobójstwa. Drugim ważnym zaburzeniem towarzyszącym padaczce są zaburzenia psychotyczne i inne zaburzenia postrzegania, wynikające z uszkodzenia określonego obszaru mózgu. Mogą one przybierać bardzo różny obraz. Ich diagnostyką i leczeniem może zająć się wyłącznie specjalista psychiatra, dobierając właściwy lek o niskim ryzyku wywołania napadu padaczkowego.