Cyklotymia
Cyklotymia to występujące naprzemiennie wahania nastroju w postaci subdepresji i hipomanii, utrzymujące się czasami przez całe życie. Takie stany mogą być oddzielone dłuższymi kilku miesięcznymi okresami normalnego samopoczucia. Co istotne, są to zaburzenia niepodlegające wydarzeniom życiowym, pojawiają się całkowicie niezależnie. Osoby cierpiące na te zaburzenia rzadko trafiają do specjalisty. W stanach hipomanii osoby takie mogą być odbierane jako pełne energii, życia, planów. Całościowo jednak zaburzenia te dezorganizują aktywność i negatywnie wpływają na codzienne funkcjonowanie. Rzadko są przyczyną zgłoszenia się do lekarza. Część osób cierpiących na cyklotymię wikła się w różnego rodzaju uzależnienia. Dolegliwości występują najczęściej u młodych osób, ale nie jest to regułą.
Cyklotymia – objawy
- minimum dwa lata zmiennych Stanów nastroju to znaczy epizodów depresji lub hipomanii. Mogą one być przedzielone czasem prawidłowego nastroju ale nie jest to konieczne do diagnozy cyklotymii. Istotne, że ani depresja nie hipomania nie mogą mieć nasilenia umiarkowanego lub ciężkiego choroby afektywnej dwubiegunowej. Uwaga! Bardzo ważne aby diagnoza nie była stawiana samodzielnie. Rozpoznanie cyklotymii musi zostać przeprowadzone przez specjalistę. Cyklotymia, która nie jest skutecznie leczona może przejść w pełnoobjawową chorobę afektywną dwubiegunową – CHAD.
Objawy depresji w cyklotymii to:
- zmniejszona energia
- zmniejszona zdolność odczuwania przyjemności
- zmniejszone zainteresowanie seksem
- stany obniżonego nastroju, nie osiągające objawów depresji umiarkowanej i ciężkiej
- zaburzenia snu
- problemy z koncentracją
- utrata odczuwania przyjemności, łącznie z seksem
- wycofanie społeczne
- pesymizm, utrata wiary
- zmniejszone poczucie własnej wartości
Objawy hipomanii w cyklotymii to:
- zwiększona energia, wysoka samoocena
- mała potrzeba snu
- duża twórcza aktywność, ponadprzeciętna towarzyskość
- skłonność do nieadekwatnych żartów
- zachowania ryzykowne
- zwiększenie popędu seksualnego
- większe zainteresowanie przyjemnościami
- sięganie po substancje psychoaktywne
- nierealistycznie postrzeganie siebie
Cyklotymia a inne choroby
Cyklotymię można określić jako jedną z form przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych – CHAD
Cyklotymia – przyczyny
Na uwagę na pewno zasługuje fakt częstszego występowania choroby afektywnej dwubiegunowej wśród krewnych takiej osoby. Oznacza to silne podłoże genetyczne tego problemu.
Cyklotymia u dzieci
Cyklotymia u dzieci najczęściej rozpoczyna się w okresie adolescencji lub na początku dorosłości. Rozwija się powoli i przyjmuje formę przewlekłą. U nawet połowy dzieci z cyklotymią w przyszłości może zostać rozpoznana choroba afektywna dwubiegunowa.
Do postawienia rozpoznania wystarczy rok trwania objawów , tzn. jest dwa razy krótszy niż w przypadku dorosłych osób. Trudno jest też do oszacowania liczba dzieci chorujących na to zaburzenie. Prawdopodobnie to częstość występowania w populacji ogólnej to około 1%.
Leczenie cyklotymii u dzieci opiera się na podobnych zasadach jak w przypadku dorosłych. Należy jednak pamiętać o wszystkich odmiennościach związanych nie tylko z obrazem diagnostycznym ale ograniczeniami farmakologicznymi. Ważnym elementem leczenia cyklotymii u dzieci i młodzieży powinna być zawsze psychoterapia.
Opracowała lek. med. Katarzyna Adamska – specjalista psychiatra, psychoterapeuta
Katarzyna Monika Adamska – Psychiatra w Gabinetach Rozwoju