Wspólne życie z drugą osobą to relacja dwojga ludzi, którzy wnoszą w związek oprócz miłości, szacunku i wzajemnej odpowiedzialności także doświadczenia zgromadzone przez całe swoje życie. To ich doświadczenia z dzieciństwa, ich wartości, rytuały, sposoby radzenia sobie z trudnościami, okazywania wsparcia czy wchodzenia w bliskość z drugą osobą. Aby te dwa – często różne systemy mogły się ze sobą spotkać i tworzyć wspólną całość, para musi wypracować własny sposób na bycie razem i na wspólne realizowanie swoich celów.
Warto się zastanowić czy jesteśmy szczęśliwi i czy robimy wszystko, aby nasz partner czuł się dobrze w związku, a może sami przeżywamy trudne emocje? Czy potrafimy nawzajem odczytywać swoje potrzeby i je realizować?
Może, choć przecież się kochamy, trudno jest się porozumieć, być otwartym na drugą osobę, może drobne i większe konflikty odbierają nam radość z bycia razem?
Może to właśnie moment, aby przyjrzeć się trudnościom pojawiającym się w związku? Może dzięki pewnym zmianom, nasze wspólne życie będzie lepsze i pozwoli nam cieszyć się sobą i czasem razem spędzonym?
Jak znaleźć klucz do rozumienia siebie nawzajem i czerpania radości z bycia w związku, czy możemy coś zmienić, coś poprawić?
Terapia par czy terapia małżeństw w odróżnieniu od terapii indywidualnej charakteryzuje się nieco odmiennymi założeniami. Specjalista tej dziedziny uwzględnia wiele elementów przyczyniających się do niekorzystnych zachowań w diadzie i uwzględnia różne sposoby oddziaływań terapeutycznych. Bierze pod uwagę historię relacji, wpływ rodziny pochodzenia, przekazywane wzorce zachowań oraz umiejętność radzenia sobie z konfliktami, emocjami i funkcjonowanie pary w zakresie podziału zadań i ról w związku.
Terapeuta uwzględnia szereg obaw i niepokojów zgłaszających się osób, stara się zrozumieć ich motywacje (często odmienne), bada jej poziomy. Specjalista cechuje się bezstronnością neutralnością, szacunkiem do każdego z partnerów niezależnie od zgłaszanego problemu.
Zadaniem specjalisty jest empatyczne podejście do zgłaszających się osób, a przede wszystkim wsparcie w celu ulżenia ich problemom. Terapeuta czasem może zalecić wizytę u innego specjalisty (lekarza lub psychoterapeuty indywidualnego) w celu rozważenia wsparcia terapii leczeniem farmakologicznym . Może również uznać , że nie ma wskazań do terapii pary i zalecić terapię indywidualną.
Terapia rozpoczyna się od konsultacji, na których określany jest rodzaj problemu, zakres pracy i oczekiwania dotyczące efektów pracy.
Terapia par to:
- spotkanie i wspólna rozmowa pary z terapeutą, dotycząca trudności przeżywanych w związku,
- nauka lepszej komunikacji w związku,
- poprawa wzajemnych relacji poprzez doświadczenie bliskości,
- określanie potrzeb i wzajemnych oczekiwań,
- dostrzeżenie uwarunkowań własnych i partnera do określonych zachowań,
- zrozumienie innych punktów widzenia i różnic w przeżywaniu problemu,
- określenie wpływu rodzin, pochodzenia na problemy i zasoby własnego związku,
- podjecie decyzji o dalszym byciu razem lub osobno,
- wprowadzenie ustalonych zmian.
Terapeuta pomaga parze w otwartej rozmowie o problemach, a także dzieli się swoimi spostrzeżeniami i refleksjami, by umożliwić jej znalezienie najlepszych dla niej rozwiązań.
Najważniejsze obszary pracy z parą:
- Uzyskanie informacji na temat – czego oboje partnerzy oczekują od terapii ? Czy te oczekiwania są zbieżne? Czy są możliwe do spełnienia – np. chęć zmiany zachowania partnera bez uwzględnienia zmiany siebie, zmiany relacji, bez ujawniania ważnych dla związku informacji (brak zaangażowania, współwystępująca inna relacja).
- Sprawdzenie czy każda z osób wyraziła zgodę na spotkanie, czy to spotkanie wynika z ich własnej decyzji, czy jest pod wpływem presji i namowy partnera lub innych osób, czy oboje chcą się zaangażować w proces zmiany.
- Rozpoznanie minionych doświadczeń terapeutycznych oraz innych sposobów radzenia sobie z problemami oraz poznanie efektów tych działań.
- Sprawdzenie czy oboje są zdolni do wyrzeczeń, których wymaga bycie razem, na przykład rezygnacji z innej relacji, zmiany sposobu traktowania partnera (nie stosowanie agresji, przemocy, ograniczenie lub zaprzestanie używania substancji psychoaktywnych), zmiany sposobu komunikacji w związku.
- Pomoc w rozpoczynaniu przyczyn sporów i w zmianie uzasadniania przyczyn konfliktów; rozpoznania metoda ich wyjaśniania. Czy przyczyna sporu upatrywana jest w „złym charakterze” partnera, czy oboje partnerzy ponoszą za nią odpowiedzialność, czy dostrzegają inne przyczyny zachowań i dopuszczają inne możliwe sposoby wyjaśniania problemów.
- Wspieranie w podejmowaniu nowych wyzwań w związku, w podejmowaniu prób negocjowania zmian, osiągania kompromisów; odnajdywanie nierealistycznych oczekiwań i zachcianek.
- Wspieranie w poradzeniu sobie z gniewem, agresją, w ograniczeniu a najlepiej w przerwaniu wzajemnego ranienie się partnerów ; ograniczanie wyrządzania sobie przykrości, krzywdy; wspomaganie w wyrażaniu żalu, rozczarowania.
- Umożliwianie wyrażenia potrzeb, emocji , umożliwianie omówienia sporów dotyczących finansów, seksu, ról, podziału obowiązków; czasem zalecanie zadań domowych, które mogą pomóc sprawdzić, czy da się zastosować omówione na terapii zagadnienia w środowisku pozaterapeutycznym.
Kiedy warto podjąć decyzję o terapii par?
- gdy partnerzy czują się w związku samotni, niezrozumiani,
- gdy trudnościami w porozumiewaniu się, wyrażeniu oczekiwań czy potrzeb powodują wzajemne oddalenie,
- gdy głównym sposobem komunikowania się ze sobą stają się kłótnie,
- gdy przedłuża się kryzys związany urodzeniem dziecka, podjęciem lub utratą pracy, odejściem dziecka z domu, chorobą lub śmiercią któregoś z członków rodziny,
- gdy w związek wkracza trzecia osoba (rodzic któregoś z partnerów lub osoba z zewnątrz),
- gdy para rozważa możliwość rozstania.
Dowody naukowe wskazują na to, że:
Pomoc terapeutyczna w większym stopniu przyczynia się do satysfakcji par i małżeństw, niż brak takiej pomocy. W wyniku terapii ponad 80% par deklaruje polepszenie wzajemnych relacji. Brak poprawy relacji powiązany jest w głównej mierze z brakiem lub słabym zaangażowaniem emocjonalnym jednego lub obojga partnerów. Obserwacje specjalistów pokazują, że terapia par ma większe szanse powodzenia jeśli układ w związku jest partnerski. Ważny jest również czas rozpoczęcia terapii. Im wcześniej rozpoczęta, tym większa szansa na posiadanie satysfakcjonującej relacji partnerskiej, małżeńskiej, a także rodzinnej.