U pewnych ludzi uśmiechanie się, które ma zamaskować negatywne emocje bądź wywołać szczęście, może wywołać skutek odwrotny do zamierzonego, doprowadzając do pogłębienia smutku czy złego samopoczucia.
Prof. Anirbana Mukhopadhyay z Hong Kong University of Science and Technology przeprowadził z zespołem serię 3 eksperymentów. W ramach pierwszego 108 osób pytano o częstość uśmiechania się w dniu badania, a także o to, czy sądzą, że ludzie zwykle uśmiechają się, bo są szczęśliwi, czy robią to, by zmusić się do czucia się dobrze. Ochotnicy wypełniali też kwestionariusz dot. satysfakcji życiowej.
W drugim eksperymencie grupie 63 osób pokazywano śmieszne zdjęcia. Psycholodzy powiedzieli, że testują je pod kątem wykorzystania w przyszłym studium. Badanych poproszono, by uśmiechali się, jeśli fotografie naprawdę były dla nich śmieszne.
W ostatnim eksperymencie 85 ludzi miało spisać sytuacje, w których uśmiechali się, bo czuli się szczęśliwi. Wykonywano też gimnastykę mięśni twarzy: należało przybierać miny, które albo przypominały uśmiech, albo nie. Hongkończycy ponownie oceniali poziom satysfakcji życiowej ochotników.
Przeanalizowawszy wyniki, naukowcy stwierdzili, że ludzie, którzy zazwyczaj nie uśmiechają się w chwilach szczęścia, uśmiechając się często, czuli się gorzej, zaś osoby, które uśmiechają się w takich sytuacjach często, czuły się lepiej. “Generalnie sądzimy, że doprowadzając nieszczęśliwych do uśmiechu, […] sprawiamy, że czują się gorzej, bo mogą interpretować uśmiech jako próbę wywołania szczęścia [na siłę]. Częste uśmiechanie może im [de facto] przypominać o złym samopoczuciu. W przypadku naturalnie radosnych osobowości ciągłe uśmiechanie (ang. keep smiling) ma szansę rzeczywiście poprawić humor. Jeśli ktoś jednak uśmiecha się rzadko, uśmiech będzie raczej tylko próbą stania się szczęśliwym/szczęśliwą.
“W praktyce trzeba więc przemyśleć własne przekonania nt. uśmiechania, określić stosunek do swojej częstości uśmiechania i by poczuć się lepiej, przystosować albo przekonania, albo zachowania.