Kawa pozwala nam obudzić się lub powstrzymuje przed zaśnięciem. Właśnie dowiedzieliśmy się, że poprawia też pamięć długoterminową. Badacze od dłuższego już czasu podejrzewali, że kofeina wykazuje takie właśnie działanie, jednak przeprowadzone dotychczas badania nie pozwalały jednoznacznie tego potwierdzić. Nie można było bowiem wykluczyć, że dobroczynne działanie kawy nie wiąże się z bezpośrednim oddziaływaniem kofeiny, a z powodowanym przez nią wzmożeniem uwagi. Tymczasem badania na pszczołach czy szczurach wykazywały, że kofeina poprawia konsolidację pamięci, czyli wzmacnia pamięć pomiędzy momentem nabycia jakiejś informacji a skorzystaniem z niej. To z kolei wpływa na pamięć długoterminową.
Neurolog Michael Yassa z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine zaangażował do swoich badań 160 dorosłych osób, które zwykle piły niewielkie ilości kawy. Badanym najpierw pokazywano serię obrazków, a następnie podawano pigułkę zawierającą albo 200 miligramów kofeiny [odpowiednik 2 espresso – red.], albo placebo. Uczestnicy eksperymentu wracali do laboratorium 24 godziny później i rozwiązywali test pamięci, podczas którego oglądali serię obrazków. Były wśród nich obrazki nowe, obrazki, które pokazywano im poprzednio oraz obrazki podobne do pokazywanych poprzednio. Badani mieli podzielić je na grupy “nowe”, “stare” i “podobne”. Grupowanie obrazków “nowych” i “starych” przebiegło tak, jak się naukowcy spodziewali. Nie jest to trudne zadanie, zatem nie zauważono różnicy pomiędzy grupą, która przyjęła kofeinę, a grupą, która zażyła placebo. Okazało się jednak, że grupa, której podano kofeinę znacznie lepiej identyfikowała obrazki “podobne”.
Yassa uważa, że dowodzi to, iż kofeina polepsza pamięć długoterminową poprzez lepszą konsolidację pamięci. Zdaniem uczonego kofeina powinna pomagać też wówczas, gdy się uczymy, gdyż konsolidacja pamięci rozpoczyna się już w momencie nabywania nowych informacji. Jednak, jak wykazał drugi eksperyment, gdy konsolidacja się zakończy, kofeina nie pomaga. Podczas drugiej tury badań tabletki z kofeiną podano dopiero na godzinę przed testem pamięci, zatem dobę po tym, jak badani oglądali obrazki. Okazało się, że tak późno podana kofeina nie poprawia pamięci. Jeśli uczyłeś się bez kofeiny i zażyłeś ją dopiero przed egzaminem, to ci nie pomoże – mówi Yassa.
Pracę Yassy pochwaliła Geraldine Wright z brytyjskiego Newcastle University. To właśnie jest zespół wykazał w ubiegłym roku, że u pszczół, którym podano kofeinę, poprawiła się pamięć długoterminowa. Zawsze nas pytano, jakie są tego skutki dla ludzi. Dobrze więc, że ktoś przeprowadził eksperymenty i wykazał, że kofeina ma bezpośredni wpływ na konsolidację pamięci